Τα άτομα με διανοητική καθυστέρηση είναι συνήθως εύκολα διακριτά με το μάτι. Ίσως λόγω δυσμορφιών, ίσως λόγω του βλέμματος, ίσως λόγω του τρόπου που περπατούν... γενικά είναι εύκολο κανείς να τους ξεχωρίσει στο πλήθος. Όσοι περνούν δίπλα τους χωρίς να γυρίσουν το κεφάλι, λες και δεν το πρόσεξαν ή λες και δεν αντιλαμβάνονται τη διαφορά είναι υποκριτές και βρωμίζουν την κοινωνία. Υπάρχουν αυτοί που το προσέχουν και το περιγελούν, αυτοί που είναι απλά περίεργοι και αυτοί που αισθάνονται λύπηση. Σε αυτούς τους τελευταίους θέλω να εστιάσω, όχι για να τους επιτεθώ -άλλωστε είναι ενστικτώδης η αντίδρασή τους αυτή- αλλά για να τους θέσω το εξής ερώτημα: Δεν θα θέλατε να είστε και εσείς στη θέση τους; Και όχι δεν το λέω με την έννοια "μπείτε στη θέση τους για να καταλάβετε τη δυσκολία." Αντιθέτως το ερώτημά μου είναι καθόλα κυριολεκτικό.: Δεν θα θέλατε να είστε σαν αυτούς;
Ας το πάμε βήμα-βήμα, μέσω λογικών συνειρμών.
Θεωρούμε ως θέσφατο το ότι στόχος του κάθε ανθρώπου είναι η επίτευξη της ευτυχίας. Ακριβώς λόγω της αοριστίας που πλαισιώνει τη συγκεκριμένη έννοια δεν μπορούμε ξεκάθαρα να αποδώσουμε ορισμό σε αυτήν. Επειδή όμως είναι μια απόλυτη έννοια -δεν γίνεται κάποιος να περάσει σε ανώτερο επίπεδο χαράς από αυτό της ευτυχίας- είναι τουλάχιστον μια κατάσταση κατά την οποία το άτομο δεν έχει καμία άλλη απαίτηση. Συνεπώς όλες του οι ανάγκες έχουν εκπληρωθεί. Πιθανόν να υπάρχει και κάτι πλέον της ικανοποίησης αναγκών, αλλά δεν θα σταθούμε σε αυτό γιατί αφενός το εν λόγω κείμενο δεν έχει φιλοσοφικούς στόχους, αφετέρου κανείς (σχεδόν) δεν φθάνει σε αυτό το ιδεατό στάδιο της εκπλήρωσης όλων των αναγκών, πόσο μάλλον να το ξεπεράσει. Η πυραμίδα του Μάσλοου διακρίνει σωστά τις ανάγκες του ανθρώπου από τις πιο βασικές (κάτω μέρος) προς τις ανώτερες και τις εσωτερικές του ανάγκες (πάνω μέρος.)
Κάθε επίπεδο προϋποθέτει την εκπλήρωση των αναγκών του προηγούμενου επιπέδου. Έτσι δεν γίνεται να αισθανθούμε ασφάλεια αν δεν έχουμε γεμίσει το στομάχι μας με κρέας (τα χόρτα και τα άλλα ζουμιά που τρώνε οι vegetarians δεν λογίζονται σαν τροφή), όπως και να αισθανθούμε αυτοεκτίμηση ελλείψει φίλων και αγαπημένων προσώπων. Μάλιστα όσο ανεβαίνουμε επίπεδα βρίσκουμε όλο και λιγότερα πρόσωπα να έχουν κατακτήσει το αντίστοιχο level της πυραμίδας. Η κορυφή είναι ίσως αυτό που θα μπορούσαμε να θέσουμε ως το πρότυπο της ευτυχίας. Είναι η στιγμή που έχεις τερματίσει το video game που λέγεται ζωή, χωρίς όμως αυτό να συνεπάγεται το ότι θα σταματήσεις να παίζεις. Ποιός όμως αισθάνεται πληρότητα; Ποιός αισθάνεται ότι στη ζωή του έχει όσα θέλει; Αυτός με τις μεγάλες δυνατότητες και άρα τις πολλές φιλοδοξίες και τις πολλές απαιτήσεις; Όχι! Αυτός με τις άφθονες παροχές και τις πολλές επιλογές, που όμως βρέθηκε χωρίς στόχους άρα και σκοπό ύπαρξης; Όχι! Η απάντηση είναι αυτός που δεν έχει απαιτήσεις. Ο συμβιβασμένος δηλαδή. Και επειδή η φύση μας, μας έχει πλάσει με μια ενδογενή απληστία ποτέ δεν θα συμβιβαστούμε όσα και να έχουμε, όσα και να πετύχουμε. Είναι αναγκαίο αυτό το χαρακτηριστικό στον άνθρωπο για να μπορεί να συνεχίζει και να προοδεύει. Αλλιώς θα μέναμε ευχαριστημένοι με την ανακάλυψη του τροχού και της φωτιάς και δεν θα είχαμε φτάσει στις πραγματικές ανακαλύψεις που είναι το ίντερνετ, το σουβλάκι και ο τζόγος.. α ναι και τα φάρμακα. Είναι ευχή και κατάρα. Επομένως μόνο κάποιος που δεν διαθέτει αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να προσεγγίσει την εκπλήρωση όλων των αναγκών του: Αυτός που δεν έχει ανάγκες.
Ακριβώς επειδή ζει σε έναν δικό του κόσμου αντιλαμβάνεται διαφορετικά την ασφάλεια, την αγάπη, έχει αυτοεκτίμηση γιατί δεν επηρεάζεται από στερεότυπα και πραγματοποιεί τους στόχους του γιατί αυτοί είναι βραχυπρόθεσμοι, π.χ. να κάνει μια ωραία ζωγραφιά, εφόσον αδυνατεί να λογιστεί το μακροπρόθεσμο, το μετά. Εφόσον η δική του πραγματικότητα είναι μόνιμη, το αίσθημα της ευτυχίας διατηρείται καθόλη τη διάρκεια της ζωής του. Μάλιστα διακόπτεται μόνο από τις κακοπροαίρετες προσπάθειες των "φυσιολογικών".. στην πραγματικότητα ίσως ξέρουμε ότι υστερούμε, για αυτό φθονούμε τέτοιους ανθρώπους. Εγώ τουλάχιστον παραδέχομαι τη ζήλια μου.
Μάλιστα αν παρατηρήσουμε τον εαυτό μας και εμείς οι ίδιοι έχουμε σπασμωδικά την ευκαιρία να γευτούμε αυτό το συναίσθημα σε περιπτώσεις όπως ο έρωτας ή η γέννηση του παιδιού μας, σε συγκυρίες δηλαδή που μας αποσπούν από την πραγματικότητα και μας βάζουν σε έναν, κατά κάποιο τρόπο "πλασματικό κόσμο." Γρήγορα όμως επέρχεται η απόδρασή μας και η επανεκκίνηση της μιζέριας.
Ίσως κάποιος να αντικρούσει λέγοντας: Μα καλά είναι θεμιτό να ζεις σε ένα ψεύτικο κόσμο, ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται το αίσθημα ευτυχίας; Καταρχάς αυτό το αίσθημα είναι ψεύτικο. Δεν είναι άρα σαν να υποστηρίζεις ότι και τα ναρκωτικά εφόσον σε ανεβάζουν είναι και αυτά θεμιτά για χάρη του αισθήματος.
Πολύ σωστό επιχείρημα. Ας το σκεφτούμε ανάποδα όμως. Έστω ότι έρχεται ένας τύπος ξαφνικά και σου λέει ότι ο κόσμος στον οποίο ζεις δεν είναι ο πραγματικός, ότι λόγω κάποιου ατυχήματος τον αντιλαμβάνεσαι αλλιώς και στον πραγματικό κόσμο είσαι σκλάβος σε αμπάρι πλοίου, τις νύχτες σε βράζουν σε καυτό λάδι, και πριν κοιμηθείς σε βιάζει τρεις φορές ένας γορίλας με σύφιλη. Έστω ότι ο τύπος δεν είναι από κάνα reality και λέει την αλήθεια, μάλιστα σου προσφέρει και την επιλογή να επιστρέψεις στον πραγματικό κόσμο... να μη ζεις στο ψέμα. Εσύ τι κάνεις; Αλλά εντάξει τι ρωτάω όλοι γουστάρουν γοριλίσια χνώτα. Εφόσον λοιπόν αγνοείς το ψέμα, τότε δεν είναι ψέμα. Απλά τα πράγματα.
Όσο για τα ναρκωτικά:
- Εκεί που τα αισθήματά σου είναι στο ζενίθ, φθάνουν τάχιστα στο ναδίρ απλά και μόνο για να σε αναγκάσει να επανέλθεις στον κόσμο σου. Στην ουσία καταστρέφουν τον πραγματικό κόσμο οπότε αναγκάζεσαι να βρεις προστασία στον κάπηλο δικό τους.
- Προκαλούν προβλήματα στους γύρω σου, τόσο σε αγαπημένα πρόσωπα που σε βλέπουν να σαπίζεις, όσο και σε όσους γίνονται θυσία για χάρη της ημερίσιας δόσης.
- Γνωρίζεις ότι ο κόσμος τους είναι πλαστός και άρα ποτέ δεν πετυχαίνεις αυτό για το οποίο ξεκίνησες.
Αν λοιπόν αισθάνεσαι δυστυχισμένος:
- Άνοιξε το συρτάρι
- Βάλε το κεφάλι σου μέσα
- Κλείσ' το με δύναμη
- Επανάλαβε μέχρι να αισθανθείς καλύτερα
Για όσους θέλουν πιο μόνιμες λύσεις
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που το παιδί σου έχει κάποιο τέτοιο πρόβλημα; Δυστυχώς σε αυτές τις περιπτώσεις η κοινωνία κάνει το γονιό να περνάει τα πάθη του Ιώβ. Είναι κάτι σαν εξισορρόπηση κάρμα. Και ας είναι απόλυτα εγωιστικό για αυτό ακριβώς το λόγο είναι προτιμότερο να είσαι το ίδιο το παιδί παρά ο γονιός.
Και κλείνω με ένα από αυτά τα quotes που τα διαβάζουμε, μας αρέσουν, αλλά δεν πολυκαταλαβαίνουμε τι εννοούν... Βασικά αυτό είναι και το σημερινό δίδαγμα: Ωραία είναι εκεί όπου υπάρχει η άγνοια.
