Στον κόσμο μας το μόνο πράγμα που δεν απουσιάζει είναι τα προβλήματα. Κάθε λογής. Τα περισσότερα καλώς ή κακώς (μάλλον κακώς) λύνονται με χρήματα, ή μάλλον μπορούν να λυθούν με χρήματα. Εκεί μπαίνει ο ρόλος της φιλανθρωπίας. Αυτός που έχει και μπορεί (και φυσικά θέλει) προσφέρει ένα ποσό για να βοηθήσει κάποιον ή κάποιο σύνολο συνανθρώπων του. Η αλληλεγγύη δεν είναι πάντα το μοναδικό κίνητρο, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις αυτή αποτελεί μια απλή σύμπτωση.
Από την αρχαιότητα οι εύποροι χρησιμοποιούσαν τα πλούτη τους για να "βοηθήσουν" τους άπορους, ως μέσο προβολής και βελτίωσης της δημόσιας εικόνας τους. Οι λεγόμενες χορηγίες. Κάποιες ήταν βέβαια υποχρεωτικές, αλλά υπήρχαν και αυτές που γίνονταν γιατί ο πλούσιος ήθελε να δείξει πόσο γενναιόδωρος/ανοιχτόκαρδος είναι, γιατί πρακτικά αν έχεις τόσα λεφτά έχεις την πολυτέλεια να σκέφτεσαι και να ξοδεύεις για το image σου. Πλήρωνες ένα ποσό π.χ. το οποίο αποδίδονταν για την πληρωμή εισιτηρίου στο θέατρο για άπορους και ως αντάλλαγμα η προτομή σου έμπαινε σε κάποια πλατεία ως "μεγάλος ευεργέτης". Αυτή η πρακτική χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα. Σε μουσεία π.χ. πολλές φορές θα δούμε συλλογές που προέρχονται από δωρεές, με το όνομα του δωρητή να βρίσκεται σε κάποια εμφανή επιγραφή που του αποδίδει φόρο τιμής.
Πολλές εταιρίες χρησιμοποιούν τη φιλανθρωπία ως μέσο προβολής. Οργανώνουν καμπάνιες διαφόρων ειδών, και κολλάνε το όνομά τους. Απαίσια πρακτική και ανήθικη έτσι; Να χρησιμοποιείς τον πόνο των αδύναμων για να κάνεις φθηνό marketing; Η απάντησή μου είναι μια πολύ απλή ερώτηση: Γιατί είναι κακό; Για κάποιον άγνωστο λόγο θεωρούμε ότι η όποια είδους ευεργεσία θα πρέπει να γίνεται κρυφά και όταν κάνουμε κάτι καλό δεν πρέπει να το διατυμπανίζουμε. Αυτό το στερεότυπο όμως δεν έχει κάποιο επί της ουσίας επιχείρημα. Αντιθέτως...
Λαμβάνω σαφώς έρεισμα από την καμπάνια που άρχισε η eurobank με αυτό το #irunmarathon. Μια έξυπνη καμπάνια η οποία έγινε ανάρπαστη αφενός επειδή απευθυνόταν στα social media που ακολουθούνται από την πλειονότητα των ενεργών πολιτών και αφετέρου επειδή ήταν ανώδυνο για όσους συμμετείχαν. Αυτός είναι και ο λόγος που κι εγώ έκανα το αντίστοιχο post. Ξοδεύοντας ένα δευτερόλεπτο γράφεις ένα hashtag το βάζεις public στο προφίλ σου στο fb και ΤΑΡΑΑΜ! μόλις κάποιος άλλος δώρισε για πάρτη σου μισό ευρώ σε ένα νοσοκομείο. Βέβαια όπως κάθε μόδα που τραβάει μεγάλη μερίδα πληθυσμού, υπάρχουν οι μιμητές και οι σκεπτικιστές. Όποιος έχει διαβάσει μερικά από τα προηγούμενα άρθρα μου θα έχει καταλάβει ότι γενικά ανήκω σε αυτούς τους ξινούς που κράζουν αυτό που κάνουν οι πολλοί. Περιέργως σε αυτή την περίπτωση ήμουν αρκετά θετικός (για αυτό και συμμετείχα άλλωστε). Και μάλιστα έχοντας επίγνωση ότι υπάρχει όριο στην έκταση της προσφοράς αυτής και ότι το όριο αυτό είναι τα 5000 ευρώ. Φυσικό είναι αυτό, άμα ο κάθε κακομοίρης της ελλάδας ποστάρει #irunmarathon και η τράπεζα υποχρεωθεί να σκάσει τα αντίστοιχα χρήματα θα χρειαστεί νέο πακέτο ανακεφαλαιοποίησης. Δύο είναι λοιπόν οι ενστάσεις των πολέμιων της καμπάνιας: 1. Γιατί μόνο 5 χιλιάρικα και γιατί το όριο γράφεται στα ψιλά γράμματα και 2. γιατί να κάνεις καμπάνια και να μην δώσεις τα λεφτά αυτά στην αφάνεια, αλλά να χώσεις το marketing στη φιλανθρωπία.
Ας τα απαντήσουμε με τη σειρά.
Γιατί μόνο 5 χιλιάρικα;
Καταρχάς τα 5 χιλιάρικα δεν είναι ΜΟΝΟ. Είναι ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό και σίγουρα είναι χρήματα τα οποία θα καλύψουν αρκετές ανάγκες. Αλλά ακόμα και έτσι να είναι, άλλωστε μιλάμε για τράπεζα η οποία βγάζει εκατομμύρια και μερικές χιλιάδες είναι ένα τίποτα για αυτήν, είναι στην ευχέρεια του καθενός να καθορίζει το ποσό που θέλει να δωρίσει. Φιλανθρωπία είναι η πράξη και δεν εξαρτάται από το ποσό. Δεν υπάρχει μεγάλη και μικρή φιλανθρωπία ούτε το κατά πόσο αυτό που δωρίζουμε είναι κάτι που θα στερηθούμε. Το "ο έχων δύο χιτώνες δίνει τον ένα" είναι συμβολικό. Σημαίνει ότι όταν μπορείς να δώσεις, δίνεις. Δεν σημαίνει ότι όταν μπορείς να δώσεις δίνεις όσα σου περισσεύουν. Δίνεις ΚΑΠΟΙΑ από αυτά που σου περισσεύουν. Η φιλανθρωπία είναι τελείως προσωπικό ζήτημα. Και ειδικά σε εταιρίες που δεν δρουν ως "φιλανθρωπικά ιδρύματα" αλλά ως εταιρίες με στόχο φυσικά να υπάρξει κάποιο κέρδος, αν δώσουν κάτι θα είναι επειδή αυτή η προσφορά συμβαδίζει με τα συμφέροντα της εταιρίας. Η φιλανθρωπία με τη ρομαντική έννοια που της έχουμε αποδώσει δεν μπορεί εξ ορισμού να πραγματοποιηθεί από μια εταιρία. Κι αυτό διότι η εταιρία ως εταιρία δεν έχει συνείδηση. Είναι όργανο, όχι οργανισμός και ως εκ τούτου δεν απαιτούμε από αυτήν ό,τι απαιτούμε από έναν άνθρωπο. Οι άνθρωποι που διοικούν την εκάστοτε εταιρία μπορεί στην προσωπική τους ζωή να κάνουν δωρεές. Αυτό όμως είναι τελείως διαφορετικό. Οι δωρεές αυτές δεν γίνονται ως "εταιρία" εκείνη τη στιγμή αλλά μεμονωμένα από τα αντίστοιχα άτομα. Όποτε λοιπόν μια εταιρία δίνει ένα ποσό, είναι στην ουσία διαφήμιση και ΟΧΙ φιλανθρωπία. Και αυτό δεν είναι καθόλου κακό. Για αυτό στην περίπτωση του #irunmarathon δεν γράφαν "θα δώσουμε μέχρι 5 χιλιάρικα", γιατί θέλαν ο κόσμος να πιστέψει ότι θα έδιναν παραπάνω από όσα δίνουν, γιατί αγοράζουν τη φήμη μιας ακριβής δωρεάς σε πολύ μικρότερη τιμή. Όχι ότι ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να κάνει κάποιος αυτή την αποκάλυψη, απλά χρειάζονταν να δαπανήσεις κάποια δευτερόλεπτα από τη ζωή σου για να το κάνεις και φυσικά μέσος πολίτης δεν θέλει να διαθέσει αυτό το χρόνο, αλλά παραπονιέται που η τράπεζα δεν διαθέτει παραπάνω χρήματα. Κάπως οξύμωρο θαρρώ.
Είναι σωστό να κολλάς marketing με φιλανθρωπία;
Εξαρτάται με βάση ποιό άξονα βλέπεις την έννοια του σωστού. Αν μιλάς έτσι γενικά τότε όχι δεν είναι σωστό. Ούτε όμως και λάθος. Είναι αυτό που είναι. Είναι ωφέλιμο για τη φιλανθρωπία; Ναι. Και μόνο που υπάρχει ένα ποσό που δωρίζεται, είτε γίνεται από την καλή καρδιά κάποιου, είτε για χάρη της διαφήμισης αυτά τα λεφτά θα καλύψουν ανάγκες κάποιου αδύναμου. Επίσης όταν δημιουργείς ένα κλίμα ανταγωνισμού ανάμεσα σε διάφορους παράγοντες προσελκύεις περαιτέρω προσφορές. Αν η μία τράπεζα κάνει τέτοια καμπάνια και η καμπάνια αυτή έχει μεγάλη απήχηση, θα έρθει μετά μια άλλη και θα προσπαθήσει να κάνει κάτι μεγαλύτερο. Από αυτό τον πόλεμο εντυπώσεων ο μεγάλος νικητής είναι οι αποδέκτες των δωρεών οι οποίοι αν και φαινομενικά χρησιμοποιούνται ως εργαλεία διαφήμισης, στην πραγματικότητα αυτοί είναι που χρησιμοποιούν το image και την κόντρα που έχουν οι εταιρίες πάνω σε αυτό, για να ωφεληθούν οικονομικά. Παράλληλα εκτός από την προσφορά σε χρήμα, υπάρχει σε δεύτερο βαθμό η προσφορά σε προβολή που συχνά συνεπάγεται ενός τέτοιου γεγονότος. Ποιός ήξερε το Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά πριν το διαφημίσει η eurobank; Κανείς. Τώρα που έγινε ο σάλος είναι πολύ πιθανό και άλλοι πολίτες ο καθένας στο βαθμό που αντέχει να συνεχίσει με επιπλέον δωρεές. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον αν η τράπεζα μάλιστα έδινε τη δυνατότητα σε όποιον θέλει να δωρίσει ο ίδιος μισό ευρώ μέσα από το ίδιο πρόγραμμα, και με τις ίδιες προϋποθέσεις. Το μόνο που αλλάζει είναι το ποιός δωρίζει. Δεν το λεώ για να ειρωνευτώ ή να πω "αν έχεις πρόβλημα δώρισε εσύ χρήματα", όπως προείπα η δωρεά είναι προσωπική υπόθεση και άλλωστε είμαι σίγουρος ότι μια τέτοια δράση θα τραβήξει πολύ κόσμο, Και στο ποσό που θα μαζευτεί είτε θέλουμεείτε όχι, η τράπεζα έχει επίσης συνεισφέρει με τον τρόπο της. Ποιός πληρώνει τα κανάλια να προβάλλουν το διαγωνισμό; Ποιός πληρώνει για τη διοργάνωση του μαραθωνίου και την ίδια την ομάδα που κατεβάζει η τράπεζα την ομάδα του i-run. Άρα και εκ των πραγμάτων η προσφορά της τράπεζας είναι πέραν των 5 χιλιάδων (που κάπου διάβασα ότι τελικά έγιναν 20 χιλιάρικα αλλα δεν βάζω και το χέρι μου στη φωτιά) Αλλά και να μην ήταν so what? Κανείς δεν σε εξαπάτησε. Δεν νομίζω ότι είδες τη διαφήμιση, είπες "γαμάτη η eurobank μέσα στις φιλανθρωπίες και έτσι ας πάρω ένα καταναλωτικό δάνειο αφού δίνει ένα σκασμό λεφτά" και μετά έμαθες ότι δίνει μόνο 5 χιλιάρικα και δυσαρεστήθηκες. Καταρχάς έχω γράψει σκόπιμα 2-3 φορές eurobank αντί για εθνική και στάνταρ ως τώρα κάποιοι το πήραν χαμπάρι, αλλά εξαρχής αν δεν σου χτύπησε στο μάτι, σημαίνει ότι δεν σου έμεινε ο φορέας που κάνει τη διαφήμιση, ο οποίος είναι ακριβώς ο σκοπός μιας διαφήμισης, άρα αυτός ο σκοπός απέτυχε! (Αν το κατάλαβες αμέσως μπράβο είσαι σπίρτο προχώρα παρακάτω) Και επίσης δεν μπορείς να καταρρίψεις τον ισχυρισμό ότι μπορεί η εθνική να έχει δωρίσει εκατομμύρια σε δωρεές και να τις έχει κρατήσει κρυφές. αφού αν όντως ακολουθήσει τα λεγόμενα των σκεπτικιστών ακόμα κι αν δώσει πολλά χρήματα δεν θα το μάθει κανείς. Άρα μπορεί αυτή τη στιγμή να βρίζεις ένα μεγάλο ευεργέτη των φτωχών. (Προφανώς και δεν πιστεύω ότι κάτι τέτοιο ισχύει, αλλά χρησιμοποιώ την αντίπαλη σκεπτική για να αποδείξω το πόσο παράλογη είναι)
Για αυτό ας ηρεμήσουμε, δεν χρειάζεται να δαιμονοποιούμε τα πάντα. Ναι οι τράπεζες δεν είναι άγιες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μερικές πράξεις τους είναι ευνοϊκές. Μπορεί να μη γίνονται με σκοπό το κίνητρο αλλά και πάλι δεν χρειάζεται να συμπαθήσεις την τράπεζα, αλλά την πράξη της αυτή καθαυτή. Δεν χρειάζεται πάντα να παραπονιόμαστε για τα πάντα. Το βραβείο που δίνει η eurobank κάθε χρόνο στους πρώτους απόφοιτους των λυκείων όταν το πήρα εγώ ήταν μειωμένο κατά 200 ευρώ. Πολλοί παραπονιόνταν που θα έπαιρναν μόνο 800 ευρώ και όχι 1000 κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και εδώ. Έχει όνομα αυτή η στάση: αχαριστία... και δεν είναι καθόλου μα καθόλου καλή. "Καποιανού του χαρίζανε γάιδαρο και αυτός τον κοίταγε στα δόντια"
