Αν αγαπώ το καλοκαίρι, τα Χριστούγεννα τα λατρεύω... Στολισμένοι δρόμοι και μπαλκόνια, ευκαιρία για δώρα, για ψώνια χωρίς ενοχές (ακόμα κι αν παίζει κρίση), γλυκά και φαγητά μέχρι τελικής πτώσης και μετά ομαδικός αυτοσαρκασμός για τα κιλά που πήραμε. Και συγκριτικά με το καλοκαίρι στα χριστούγεννα ο καθένας γιορτάζει. ΟΚ υπάρχουν και αυτοί που πάνε Ελβετικές Άλπεις για σκι ή την περνάνε τζακάτα σε ξενώνα Αράχωβα μέσα στις βιζόν γούνες τους, αλλά εξίσου καλά μπορείς να γιορτάσεις και στην μεγάλη πόλη με το πλαστικό μπουφάν σου, κάνοντας βόλτα σε εμπορικό (όπου φυσικά πας μόνο για σουλατσάρισμα και διαγωνισμούς αυτοκινήτων) με ζεστή σοκολάτα 1 ευρώ από mikel. Μην κάνω τη σύγκριση με το καλοκαίρι στην πόλη. Και το πιο μαγικό είναι ότι αν και θρησκευτική γιορτή, επηρεάζει ακόμα και τους μη πιστούς αυτό το "Πνεύμα των Χριστουγέννων" για να προσφέρουν, να ενδιαφερθούν και να αυτοβελτιωθούν. Ένα πράγμα θεωρώ ότι αμαυρώνει τη μαγεία αυτής της ιερής γιορτής: η ζητιανιά. Ή αλλιώς "κάλαντα."
Στα παλιά τα χρόνια τα μικρά παιδάκια τριγυρνούσαν στα χωριά ψέλνοντας τα παραδοσιακά κάλαντα και οι σπιτονοικοκύρηδες τα θεωρούσαν γούρι για τη νέα χρονιά και κερνούσαν τα παιδιά μελομακάρονα, κουραμπιέδες, φρούτα ή ό,τι καλό είχε το σπίτι. Αυτό ήταν το έθιμο. Οι μόνοι που παίζει να έδιναν χρήματα να ήταν ίσως τίποτα πολιτικοί που ήθελαν να φανούν μπροστά στους ψηφοφόρους όταν έδιναν κάνα μεγάλο χαρτονόμισμα στον τάδε σύλλογο που ήρθε να τους ψάλλει τα τάδε κάλαντα. Πλέον τα παιδιά (;) γυρνούν από σπίτι σε σπίτι χτυπώντας κουδούνια και αν λάβουν κάτω από 50 λεπτά έκαστος στραβώνουν τα μούτρα και ψιθυρίζουν κατάρες. Γιατί άλλωστε ο στόχος τους είναι να μαζέψουν κάποια χρήματα για να αγοράσουν δώρα στον εαυτό τους όπως game boy (στα χρόνια μου) και tablet (τα νέα παιδιά) ή τσιγάρα και ρετσίνα. Και ταττού.
Γιατί το πιο σιχαμερό θέαμα τις παραμονές Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς είναι να ανοίγεις την πόρτα και να βλέπεις μια συμμορία μαντραχαλάδες 2 μέτρα να γελάνε κάτω από τα μουστάκια τους "να τα πούμε;" και εσύ σκέφτεσαι "αν πω όχι θα φάω ξύλο ή θα μου βάψουν με σπρέη το αμάξι" οπότε ανέχεσαι τα κάλαντα σε προχωρημένη μεταφώνηση και τους δίνεις και από 1 ευρώ γιατί ντρέπεσαι να δώσεις 20λεπτα και 50λεπτά σε έφηβο+. Και αναρωτιέμαι.. αυτοί δεν ντρέπονται; Κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι ντροπή να λέει τα κάλαντα άτομο άνω των 13. Είναι αντιαισθητικό και προκαλεί αμηχανία σε αυτούς που ανοίγουν την πόρτα. Γίνεται πλέον όχι για το έθιμο αλλά για χρήματα και μόνο. Και σε αυτή την περίπτωση παύουμε να μιλάμε για κάλαντα. Μιλάμε για ζητιανιά, επαιτεία και μάλιστα με μια εκβιαστική μορφή. Αποτελεί μια μορφή παρενόχλησης που γίνεται στην πλάτη μιας πανανθρώπινης γιορτής. Αν είναι μία φορά ενοχλητική η γιαγιά με τη μαντίλα που με σταματάει για "να μου κάνει μια ερώτηση" και μετά ζητιανεύει τη μια για την καρδιά της, την άλλη γιατί είναι άνεργη, είναι εκατό φορές πιο ενοχλητικοί οι 17χρονοι που χτυπάνε και απαιτούν φράγκα. Δεν πρέπει λοιπόν να αισθάνεστε καθόλου ντροπή αν βλέπετε τέτοιους από το ματάκι και δεν ανοίγετε. Ή ακόμα καλύτερα να λέτε "μας τα 'παν κι άλλοι." Μισή ντροπή δική σας μισής δική τους. Για να μη θίξω το πόσοι Ρομά (γιατί αν πω γύφτοι θα με πουν ρατσιστή) μπαίνουν σε μαγαζιά, χτυπάνε σε σπίτια ή ακόμα και στο δρόμο μουρμουρίζοντας κάτι που μάλλον είναι αντίστοιχο με το "να τα πούμε" αλλά δεν είναι "να τα πούμε" και από όσο μπορώ να αναγνωρίσω τα ελληνικά όταν τα ακούω δεν "τα λένε" απλώς χτυπάνε το τρίγωνο δύο φορές και μετά απλώνουν το χέρι. Γενικά όποιος σκέφτεται να μου πει τα μισά κάλαντα και περιμένει ευρώ μπορεί ήδη να αισθανθεί την πόρτα μου να κλείνει στα μούτρα του. Το πιο τραγελαφικό που μου συνέβει ήταν όταν ένας κύριος (πατημένα 70) ντυμένος Άγιος Βασίλης χτύπησε την πόρτα του σπιτιού μου και καθώς άνοιξε η μητέρα μου αυτός με λυπημένο ύφος είπε "τώρα θέλετε να σας τα πω;" με φανερά ντροπιασμένο ύφος. Προφανώς είναι παρενόχληση αυτό, αν και η αλήθεια είναι ότι αισθάνομαι άσχημα που αναφέρω το συμβάν για να θίξω την ενόχληση που μου προκάλεσε. Λογικά για να ντροπιαστείς τόσο άλλωστε, πρέπει να είσαι σε πολύ άσχημη κατάσταση (αν και στις μέρες μας ποτέ δεν ξέρεις.) Σε κάθε περίπτωση όμως δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να γίνεται στην πλάτη αυτής της ιερής γιορτής.
Αναρωτιέμαι αν δίνονταν ακόμα γλυκά πόσοι από αυτούς τους μαντράχαλους θα γυρνούσαν με το τριγωνάκι να γελοιοποιούνται για κέρασμα. Αν θα υπήρχαν παιδάκια να τρέχουν χαρούμενα στους δρόμους με το τριγωνάκι για να ανταγωνιστούν ποιό μάζεψε τα πιο πολλά γλυκά, ακόμα κι αν δεν τους αρέσουν καν τα γλυκά αυτά καθαυτά. Τα Χριστούγεννα είναι γιορτή προσφοράς, είναι η περίοδος που γιορτάζουμε τον άνθρωπο, που δεν θα σε πειράξει να στριμωχτείς λίγο παραπάνω στο λεωφορείο... είναι η γιορτή του όμορφου στριμώγματος. Και ο υπερκαταναλωτισμός κι αυτός όμορφος είναι. Άμα γινόμαστε χαρούμενοι με δυο-τρεις κολωνιες και 5 πουκάμισα γιατί όχι; Είναι η εποχή που θυμόμαστε να είμαστε φιλάνθρωποι και να βοηθήσουμε τον πλησίον μας. Ο καθένας όπως μπορεί. Και αναρωτιέμαι αν θα μπορούσαμε με κάποιο τρόπο να αναβιώσουμε όλη αυτή την ουσία των Χριστουγέννων που έχει χαθεί. Τα έθιμα υπάρχουν για αυτό το λόγο, για να θυμίζουν και να μεταφέρουν μηνύματα και αισθήματα από γενιά σε γενιά. Κι αυτά μεταλλάσσονται για να εξυπηρετούν τις ανάγκες τις εκάστοτε εποχής. Τα κάλαντα, όσο όμορφο έθιμο κι αν ήταν στο παρελθόν τώρα αποτελεί τον καμμένο κουραμπιέ χωρίς την άχνη που κανείς δεν θέλει να φάει.
Υπάρχουν τόσοι άνθρωποι γύρω μας που χρειάζονται βοήθεια... άνεργοι, ορφανά, πρόσφυγες... άνθρωποι που θα χρησιμοποιήσουν καλύτερα τα χρήματά μας από ότι ο 17χρονος που θέλει να πάει πρωτοχρονιά πλούταρχο. Παιδάκια που με μια χρησιμοποιημένη κούκλα θα πάρουν μεγαλύτερη χαρά από ότι ένα κακομαθημένο με καινούριο iPad. Ίσως βέβαια να μην φταίει το κακομαθημένο, αλλά οι γονείς που το κακόμαθαν, που το έστειλαν να πει κάλαντα για να "μαζέψει έξτρα χαρτζιλίκι" και φυσικά "να περάσει από τους γονείς του Δημητράκη γιατί κάνετε παρέα και θα σου δώσουν περισσότερα χρήματα"... Αν τα παιδιά έρχονταν σε επαφή με το πραγματικό νόημα της προσφοράς θα βοηθούσε πιστεύω και τα ίδια. Χωρίς να στερηθούν τίποτα. Είχα μια ιδέα για το πως θα μπορούσε να γίνει αυτό. Με το ένα άτομο που τη μοιράστηκα μου είπε ότι "δεν είναι βιώσιμη"... και πράγματι στον κόσμο που ζω δεν νομίζω ότι κάτι τέτοιο είναι απολύτως εφικτό οπότε την παρακάτω ιδέα μου την παραθέτω απλώς ως τροφή για σκέψη... ίσως και με μια ελπίδα...
Αν έβγαζαν οι μεγάλες και επίσημες φιλανθρωπικές εταιρίες τετραδιάκια με κουπόνια, έστω 50 κουπόνια ανά τετραδιάκι και τα πουλούσαν προς 25ευρώ το τετράδιο (έστω).. οπότε 50 λεπτά το κουπόνι. Κάθε σπίτι θα προμηθεύονταν από ένα τέτοιο τετράδιο, ίσως και δύο για τους πιο ανοιχτοχέρηδες. Στα παιδάκια που θα περνούσαν για να πουν τα κάλαντα θα έκοβαν και θα έδιναν από ένα τέτοιο κουπόνι και στο τέλος αν περίσσευαν κάποια κουπόνια θα μπορούσαν να τα επιστρέψουν στη φιλανθρωπική και να λάβουν το αντίτιμο των χρημάτων τους. Τα παιδάκια θα μπορούν να ανταγωνίζονται το ένα το άλλο για το "ποιό μάζεψε τα περισσότερα κουπόνια" σε ένα παιχνιδιάρικο πλαίσιο, και να ξέρουν επίσης ότι βοήθησαν ανθρώπους που το είχαν πραγματικά ανάγκη. Ένα μελομακάρονο μαζί με το κουπόνι ίσως να έκανε την πράξη αυτή ακόμα πιο γλυκιά. Έτσι τα παιδιά από μικρά γίνονται "εθελοντές" και εναρμονίζονται με τις έννοιες της προσφοράς και της αλληλεγγύης, υπάρχει άραγε πιο άμεσος τρόπος; Για μια-δυο φορές μέσα στο χρόνο όλα τα παιδάκια να γίνονται πρεσβευτές καλής θελήσεως για έναν πολύ καλό σκοπό. Ή μάλλον για πολλούς καλούς σκοπούς. Και τότε να δείτε που ούτε θα υπάρχει το γκρινιάρικο ύφος στο παιδάκι που πήρε 10 λεπτά από το τελευταίο σπίτι, ούτε οι σπιτονοικοκύρηδες που γίνονται αγάλματα παριστάνοντας ότι λείπουν. Θα είναι το έθιμο όπως θα έπρεπε να είναι και θα συμμετέχουν σε αυτό μόνο όσοι πραγματικά πρέπει. Οι λοιποί ζητιάνοι μπορούν να στηθούν στην Αριστοτέλους και να βάλουν καπέλο για να λαμβάνουν τα ρέστα που πήρα από τον Τερκενλή. Ως τότε, παραμονή Χριστουγέννων και πρωτοχρονιάς θα με βρείτε κάπου να βολτάρω από πρωίας...
Καλή μας χρονιά!
Πάει το 2015
με έναν πόνο να βγει
Γιατί το πιο σιχαμερό θέαμα τις παραμονές Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς είναι να ανοίγεις την πόρτα και να βλέπεις μια συμμορία μαντραχαλάδες 2 μέτρα να γελάνε κάτω από τα μουστάκια τους "να τα πούμε;" και εσύ σκέφτεσαι "αν πω όχι θα φάω ξύλο ή θα μου βάψουν με σπρέη το αμάξι" οπότε ανέχεσαι τα κάλαντα σε προχωρημένη μεταφώνηση και τους δίνεις και από 1 ευρώ γιατί ντρέπεσαι να δώσεις 20λεπτα και 50λεπτά σε έφηβο+. Και αναρωτιέμαι.. αυτοί δεν ντρέπονται; Κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι ντροπή να λέει τα κάλαντα άτομο άνω των 13. Είναι αντιαισθητικό και προκαλεί αμηχανία σε αυτούς που ανοίγουν την πόρτα. Γίνεται πλέον όχι για το έθιμο αλλά για χρήματα και μόνο. Και σε αυτή την περίπτωση παύουμε να μιλάμε για κάλαντα. Μιλάμε για ζητιανιά, επαιτεία και μάλιστα με μια εκβιαστική μορφή. Αποτελεί μια μορφή παρενόχλησης που γίνεται στην πλάτη μιας πανανθρώπινης γιορτής. Αν είναι μία φορά ενοχλητική η γιαγιά με τη μαντίλα που με σταματάει για "να μου κάνει μια ερώτηση" και μετά ζητιανεύει τη μια για την καρδιά της, την άλλη γιατί είναι άνεργη, είναι εκατό φορές πιο ενοχλητικοί οι 17χρονοι που χτυπάνε και απαιτούν φράγκα. Δεν πρέπει λοιπόν να αισθάνεστε καθόλου ντροπή αν βλέπετε τέτοιους από το ματάκι και δεν ανοίγετε. Ή ακόμα καλύτερα να λέτε "μας τα 'παν κι άλλοι." Μισή ντροπή δική σας μισής δική τους. Για να μη θίξω το πόσοι Ρομά (γιατί αν πω γύφτοι θα με πουν ρατσιστή) μπαίνουν σε μαγαζιά, χτυπάνε σε σπίτια ή ακόμα και στο δρόμο μουρμουρίζοντας κάτι που μάλλον είναι αντίστοιχο με το "να τα πούμε" αλλά δεν είναι "να τα πούμε" και από όσο μπορώ να αναγνωρίσω τα ελληνικά όταν τα ακούω δεν "τα λένε" απλώς χτυπάνε το τρίγωνο δύο φορές και μετά απλώνουν το χέρι. Γενικά όποιος σκέφτεται να μου πει τα μισά κάλαντα και περιμένει ευρώ μπορεί ήδη να αισθανθεί την πόρτα μου να κλείνει στα μούτρα του. Το πιο τραγελαφικό που μου συνέβει ήταν όταν ένας κύριος (πατημένα 70) ντυμένος Άγιος Βασίλης χτύπησε την πόρτα του σπιτιού μου και καθώς άνοιξε η μητέρα μου αυτός με λυπημένο ύφος είπε "τώρα θέλετε να σας τα πω;" με φανερά ντροπιασμένο ύφος. Προφανώς είναι παρενόχληση αυτό, αν και η αλήθεια είναι ότι αισθάνομαι άσχημα που αναφέρω το συμβάν για να θίξω την ενόχληση που μου προκάλεσε. Λογικά για να ντροπιαστείς τόσο άλλωστε, πρέπει να είσαι σε πολύ άσχημη κατάσταση (αν και στις μέρες μας ποτέ δεν ξέρεις.) Σε κάθε περίπτωση όμως δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να γίνεται στην πλάτη αυτής της ιερής γιορτής.
Αναρωτιέμαι αν δίνονταν ακόμα γλυκά πόσοι από αυτούς τους μαντράχαλους θα γυρνούσαν με το τριγωνάκι να γελοιοποιούνται για κέρασμα. Αν θα υπήρχαν παιδάκια να τρέχουν χαρούμενα στους δρόμους με το τριγωνάκι για να ανταγωνιστούν ποιό μάζεψε τα πιο πολλά γλυκά, ακόμα κι αν δεν τους αρέσουν καν τα γλυκά αυτά καθαυτά. Τα Χριστούγεννα είναι γιορτή προσφοράς, είναι η περίοδος που γιορτάζουμε τον άνθρωπο, που δεν θα σε πειράξει να στριμωχτείς λίγο παραπάνω στο λεωφορείο... είναι η γιορτή του όμορφου στριμώγματος. Και ο υπερκαταναλωτισμός κι αυτός όμορφος είναι. Άμα γινόμαστε χαρούμενοι με δυο-τρεις κολωνιες και 5 πουκάμισα γιατί όχι; Είναι η εποχή που θυμόμαστε να είμαστε φιλάνθρωποι και να βοηθήσουμε τον πλησίον μας. Ο καθένας όπως μπορεί. Και αναρωτιέμαι αν θα μπορούσαμε με κάποιο τρόπο να αναβιώσουμε όλη αυτή την ουσία των Χριστουγέννων που έχει χαθεί. Τα έθιμα υπάρχουν για αυτό το λόγο, για να θυμίζουν και να μεταφέρουν μηνύματα και αισθήματα από γενιά σε γενιά. Κι αυτά μεταλλάσσονται για να εξυπηρετούν τις ανάγκες τις εκάστοτε εποχής. Τα κάλαντα, όσο όμορφο έθιμο κι αν ήταν στο παρελθόν τώρα αποτελεί τον καμμένο κουραμπιέ χωρίς την άχνη που κανείς δεν θέλει να φάει.
Υπάρχουν τόσοι άνθρωποι γύρω μας που χρειάζονται βοήθεια... άνεργοι, ορφανά, πρόσφυγες... άνθρωποι που θα χρησιμοποιήσουν καλύτερα τα χρήματά μας από ότι ο 17χρονος που θέλει να πάει πρωτοχρονιά πλούταρχο. Παιδάκια που με μια χρησιμοποιημένη κούκλα θα πάρουν μεγαλύτερη χαρά από ότι ένα κακομαθημένο με καινούριο iPad. Ίσως βέβαια να μην φταίει το κακομαθημένο, αλλά οι γονείς που το κακόμαθαν, που το έστειλαν να πει κάλαντα για να "μαζέψει έξτρα χαρτζιλίκι" και φυσικά "να περάσει από τους γονείς του Δημητράκη γιατί κάνετε παρέα και θα σου δώσουν περισσότερα χρήματα"... Αν τα παιδιά έρχονταν σε επαφή με το πραγματικό νόημα της προσφοράς θα βοηθούσε πιστεύω και τα ίδια. Χωρίς να στερηθούν τίποτα. Είχα μια ιδέα για το πως θα μπορούσε να γίνει αυτό. Με το ένα άτομο που τη μοιράστηκα μου είπε ότι "δεν είναι βιώσιμη"... και πράγματι στον κόσμο που ζω δεν νομίζω ότι κάτι τέτοιο είναι απολύτως εφικτό οπότε την παρακάτω ιδέα μου την παραθέτω απλώς ως τροφή για σκέψη... ίσως και με μια ελπίδα...
Αν έβγαζαν οι μεγάλες και επίσημες φιλανθρωπικές εταιρίες τετραδιάκια με κουπόνια, έστω 50 κουπόνια ανά τετραδιάκι και τα πουλούσαν προς 25ευρώ το τετράδιο (έστω).. οπότε 50 λεπτά το κουπόνι. Κάθε σπίτι θα προμηθεύονταν από ένα τέτοιο τετράδιο, ίσως και δύο για τους πιο ανοιχτοχέρηδες. Στα παιδάκια που θα περνούσαν για να πουν τα κάλαντα θα έκοβαν και θα έδιναν από ένα τέτοιο κουπόνι και στο τέλος αν περίσσευαν κάποια κουπόνια θα μπορούσαν να τα επιστρέψουν στη φιλανθρωπική και να λάβουν το αντίτιμο των χρημάτων τους. Τα παιδάκια θα μπορούν να ανταγωνίζονται το ένα το άλλο για το "ποιό μάζεψε τα περισσότερα κουπόνια" σε ένα παιχνιδιάρικο πλαίσιο, και να ξέρουν επίσης ότι βοήθησαν ανθρώπους που το είχαν πραγματικά ανάγκη. Ένα μελομακάρονο μαζί με το κουπόνι ίσως να έκανε την πράξη αυτή ακόμα πιο γλυκιά. Έτσι τα παιδιά από μικρά γίνονται "εθελοντές" και εναρμονίζονται με τις έννοιες της προσφοράς και της αλληλεγγύης, υπάρχει άραγε πιο άμεσος τρόπος; Για μια-δυο φορές μέσα στο χρόνο όλα τα παιδάκια να γίνονται πρεσβευτές καλής θελήσεως για έναν πολύ καλό σκοπό. Ή μάλλον για πολλούς καλούς σκοπούς. Και τότε να δείτε που ούτε θα υπάρχει το γκρινιάρικο ύφος στο παιδάκι που πήρε 10 λεπτά από το τελευταίο σπίτι, ούτε οι σπιτονοικοκύρηδες που γίνονται αγάλματα παριστάνοντας ότι λείπουν. Θα είναι το έθιμο όπως θα έπρεπε να είναι και θα συμμετέχουν σε αυτό μόνο όσοι πραγματικά πρέπει. Οι λοιποί ζητιάνοι μπορούν να στηθούν στην Αριστοτέλους και να βάλουν καπέλο για να λαμβάνουν τα ρέστα που πήρα από τον Τερκενλή. Ως τότε, παραμονή Χριστουγέννων και πρωτοχρονιάς θα με βρείτε κάπου να βολτάρω από πρωίας...
Καλή μας χρονιά!
Πάει το 2015
με έναν πόνο να βγει
